محدودیت بافت خاک برای دستگاه آبیاری سنترپیوت

خاک به عنوان منبع ذخیره آب آبیاری و منبع تغذیه مواد غذایی گیاه مطرح می‌باشد. در پروژه ­های آبیاری تحت­ فشار، مشخصات خاک می­تواند در مواردی از جمله: انتخاب روش مناسب آبیاری، محاسبه عمق آب آبیاری، تعیین نیاز زهکشی، محاسبه نیاز آبشویی، تعیین نیازهای اصلاحی برای خاک­ های خاص، در نظرگرفتن تمهیدات خاص به منظور کنترل فرسایش، تعیین اثرات عوامل مختلف شیمیایی بر تجهیزات و در نظرگرفتن تمهیدات لازم برای کمینه کردن اثرات مخرب این عوامل تاثیرگذار باشد.

دستگاه سنترپیوت برای خاک ­های سبک با سرعت نفوذپذیری زیاد مناسب ­ترین وسیله آبیاری به شمار می­ رود. اگر این سیستم برای خاک­ های سنگین با سرعت نفوذ کم به­کار رود باعث ایجاد هرز­آب (به­ خصوص در محیط بیرونی منطقه خیس شده) می­شود، در چنین مواردی سرعت پخش می­ بایست طوری تعیین شود که مقدار آن در انتهای آبیاری از حدی که خاک می­تواند جذب کند بیشتر نشود.

مهم­ترین خصوصیات خاک اراضی طرح در جدول زیر ارایه شده است.

 پارامترهای مهم خاک در ارتباط با طراحی سیستم آبیاری

با توجه به بافت خاک اراضی که طبق نتایج آزمایش خاک لومی می­باشد و مثلث بافت خاک، خاک اراضی برای کاربرد دستگاه سنترپیوت در محدوده خوب (Good) قرار می­گیرد و فاقد محدویت از نظر بافت خاک می­باشد.

مثلث بافت خاک و منحنی ­های نفوذپذیری خاک برای تعیین محدودیت دستگاه سنترپیوت  بر اساس تحقیقات کلر و مریام (۱۹۷۸) ارایه شده که می­ تواند به عنوان راهنما و شاخص مناسب مدنظر قرار گیرد.

مطابق شکل بالا برای خاک­ های حاوی بیش از ۶۰ درصد رس روش آبیاری با دستگاه سنترپیوت توصیه نمی­ شود. برخی از سازندگان معتبر این دستگاه در دنیا بیشینه میزان رس را ۵۰ درصد عنوان نموده ­اند بنابراین هنگامی که درصد رس در خاک زیاد می ­باشد در انتخاب روش مناسب باید دقت کافی را در نظر داشت.

افشانه ­ها برای خاک ­های با نفوذپذیری زیاد مناسب هستند در حالی­ که آبپاش ­های ضربه ­ای برای خاک­ های با نفوذپذیری کم تا متوسط استفاده می­ شوند. در بیشتر موارد آبپاش­ه ای ضربه­ ای فشار کم برای خاک ­های رسی و لومی رسی که در اثر برخورد قطرات آب نفوذپذیری آن­ها به­ شدت کاهش می­ یابد، مناسب نیستند. خاک­ ها به سه دسته زیر تقسیم می­شوند:

۱- خاک با نفوذپذیری زیاد تا متوسط : نفوذپذیری بیش از ۱۰ میلی­متر در ساعت

این خاک­ها مشکلی از نظر اندازه ذرات، شدت بارش و ذخیره سطحی ندارند.

۲- خاک با نفوذپذیری متوسط : نفوذپذیری بین ۵ تا ۱۰ میلی­متر در ساعت

شدت بارش برای این خاک ­ها بایستی پایین و قطر قطره­های آب کوچک باشد. ذخیره سطحی نیز اهمیت بیشتری دارد.

۳- خاک با نفوذپذیری کم : نفوذپذیری کمتر از ۵ میلی­متر در ساعت

در این خاک ­ها استفاده از سیستم سنترپیوت تا حد زیادی وابسته به ذخیره سطحی بوده و عمق کم آب باید با شدت بارش پایین روی سطح زمین پاشیده شود.

مطالعه بیشتر